.png){kind=small}
Chiński ,,cud gospodarczy’’
Chińska gospodarka od kilkudziesięciu lat rozwijała się niezwykle dynamicznie, generując w swoim ,,złotym’’ okresie dwucyfrowy wzrost PKB. Okres tej świetności przypadł na pierwszą dekadę dwudziestego pierwszego wieku, odkąd Chiny stały się członkiem światowej organizacji handlu w 2001 r.
Obecnie chińska gospodarka jest drugą gospodarką na świecie, tuż za USA, a część ekspertów twierdzi, że w przyszłości mogłaby się stać najsilniejszą gospodarką na świecie. Jednak ostatnimi czasy, przeżywa ona kryzys, co niejako potwierdził sam przywódca Chin — XI Jinping w swoim noworocznym przemówieniu: ,,Niektóre przedsiębiorstwa miały trudności. Niektórzy ludzie mieli problemy ze znalezieniem pracy i zaspokojeniem podstawowych potrzeb’’. Było to pierwsze przemówienie od początku kadencji Xi (od 2012 r.), w którym podniósł on kwestię trudności gospodarczych.
Wykres 1. Procentowy wzrost PKB Chin w latach 1977-2022.
(Nie)spodziewane zmiany ?
Obecnie chiński rząd mierzy się z następującymi wyzwaniami: deflacja, niski wskaźnik nastrojów konsumenckich i załamanie płynności finansowej na rynku nieruchomości. Przełomowy okazał się rok 2022, który przyniósł największy regres gospodarczy od pół wieku, głównie ze względu na restrykcyjną politykę chińskiego rządu wobec COVID-19. Różne badania pokazują, że aktywność fabryk maleje kolejny miesiąc z rzędu, to samo wskazuje wielkość wskaźnika PMI – to znaczy indeksu nabywczego inwestorów, który pokazuje aktywność finansową menedżerów nabywających różnego rodzaju dobra i usługi.
Niedawno – 11 marca 2024 roku – zakończyła się coroczna sesja parlamentu, tzw. "Dwie Sesje" (Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych i Ludowa Polityczna Konferencja Konsultatywna Chin). Oprócz wzmocnienia pozycji przewodniczącego Chińskiej Republiki Ludowej Xi Jinpinga, zostały ogłoszone dwa ważne postulaty gospodarcze: wzrost PKB o 5 procent na 2024 r. oraz stopę deficytu w wysokości 3 procent, przy emisji obligacji krajowych o wartości 1 biliona juanów.
Karykatura 1.
Ambitne plany
Jeden z czołowych chińskich planistów gospodarczych, Gubernator Ludowego Banku Chin — Pan Gongsheng – przekazał, iż skuteczna modernizacja sprzętu produkcyjnego wygenerowałaby dodatkowe 694,5 miliarda dolarów zysku. Dodatkowo Li Qiang, premier Chin, potwierdził, że władze mają zamiar przedsięwziąć kroki, aby zwiększyć ilość inwestycji zagranicznych, jednakże przy ograniczeniu w dostępie do chińskiego rynku dla zagranicznych firm. Miałoby to objąć takie sektory jak usługi i produkcja. Planowane jest także zwiększenie wpływu technologii na gospodarkę i wdrażania nowych rozwiązań technologicznych.
Według danych opublikowanych w przez chińskie Krajowe Biuro Statystyczne (NBS), sprzedaż nowych nieruchomości osiągnęła w sumie 1,06 biliona juanów (147 miliardów dolarów) w pierwszych dwóch miesiącach tego roku. Oznacza to spadek o 29,3% w porównaniu z tym samym okresem w 2023 r. Wobec tego, władze Chin zachęcały swoich obywateli do kupowania mieszkań, wprowadzając pewne ulgi, np. obniżenie stóp procentowych czy też zniesienie ograniczeń zakupowych. Jednak na ten moment nie doprowadziło to do oczekiwanego ożywienia na rynku nieruchomości co wynika z innych ograniczeń, które zostały nałożone na różnych aktorów rynku, np. rygorystyczne przepisy dotyczące spółek publicznych. Natomiast same inwestycje w sektorze nieruchomości spadły o 9% w okresie od stycznia do lutego, czyli więcej niż spadek o 5,7% zarejestrowany w tym samym okresie ubiegłego roku.
Obecna sytuacja gospodarcza kraju może doprowadzić do tzw. pętli zagłady, czyli sytuacji wyzwalających wzajemnie negatywne procesy, prowadzące do wytworzenia się efektu błędnego koła. W tym przypadku niski popyt powoduje spadek cen, ponieważ gospodarstwa domowe wstrzymują się od wydatków z nadzieją na jeszcze większe obniżenie cen towarów i usług.
Wykres 2. Wskaźnik makroekonomiczny - zmiany w skali rocznej
( okres: od stycznia/lutego 2023 - stycznia/lutego 2024)
Źródło: Bloomberg
Industrial production - produkcja przemysłowa Retail sales - sprzedaż detaliczna
Fixed-asset investment - inwestycje w środki trwałe
Property investment - inwestycje w nieruchomości
Jak Chiny radziły sobie podczas ostatniego kryzysu?
Chiny kryzys ekonomiczny przechodziły również w latach 2015-2016, w wyniku pęknięcia bańki giełdowej. W trakcie niego, PKB Chin (wg. danych podanych przez chiński Narodowy Urząd Statystyczny) wynosiło 6,7%. Wówczas mówiono o najniższym PKB i największym spadku od 26 lat.
Jak wówczas radziły sobie Chiny? Władze rozpoczęły interwencję w celu zminimalizowania skutków kryzysu. Przede wszystkim nałożono ograniczenia handlowe, np. zakaz sprzedaży akcji przez głównych akcjonariuszy, ograniczenia krótkiej sprzedaży (uzyskiwania przychodu poprzez spadek wartości papierów wartościowych), instalacja wyłączników, czy obniżenie kosztów transakcji. Interwencja rządu doprowadziła do wzrostu cen akcji i kosztów transakcji, a specyficzna zmienność spadła.
Wyciągnijmy wnioski.
"Chiny mogą mieć recesję lub [już] wchodzą w nią" - pisze ekonomista rynkowy Ed Yardeni. Chiński rynek jest dość ryzykowny, na co składa się wiele czynników, przede wszystkim pochodzących z obszaru działalności państwa, jak i to, że od ok. lat 90. chińskim rynkiem rządzi spekulacja, a nie podstawa. Niewątpliwe, obecne problemy pogłębi wojna handlowa wypowiedziana Chinom w 2016 r. (za prezydentury Donalda Trumpa), wycofywanie się amerykańskich przedsiębiorstw z Chin, czy sprzeczność interesów z Unią Europejską. W związku z tym należy obserwować zachowania chińskich władz i rynku, ponieważ dynamicznie rozwijająca się sytuacja sprzyja niestabilności i nieprzewidywalności zachowań rynkowych.
“The most basic question is not what is best, but who shall decide what is best.” – Thomas Sowell
Autorka: Aleksandra Mentel
Źródła: